زخم بستر که به آن "زخم فشار" نیز گفته می‌شود، نوعی آسیب به پوست و بافت‌های زیرین آن است که معمولاً به دلیل فشار طولانی‌مدت بر روی یک ناحیه خاص از بدن ایجاد می‌شود. این زخم‌ها معمولا در نواحی که استخوان‌ها نزدیک به سطح پوست هستند، مانند کمر، پاشنه‌ها، آرنج‌ها و باسن رخ می‌دهند.
علل و عوامل خطر زخم بستر
بیماری زخم بستر زمانی رخ می‌دهد که فشار مداوم باعث کاهش جریان خون در یک قسمت از بدن شود. این مشکل معمولا در افرادی که قادر به تغییر وضعیت بدنی خود نیستند، مانند بیماران بستری در بیمارستان‌ها یا افراد دارای معلولیت‌های حرکتی، مشاهده می‌شود. عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش دهند عبارتند از:
فشار طولانی‌مدت
زمانی که فرد برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت می‌ماند، فشار مستمر به ناحیه خاصی از بدن وارد می‌شود و این باعث آسیب به پوست و بافت‌های زیرین می‌گردد.
سایش و رطوبت
حرکت‌های مکرر در سطح بستر یا رطوبت ناشی از عرق یا ادرار می‌تواند باعث آسیب به پوست شود و شرایط را برای ایجاد زخم بستر مساعد کند.
کمبود تغذیه
کمبود مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین C و زینک می‌تواند منجر به ضعف در ترمیم پوست و افزایش خطر زخم بستر شود.
افزایش سن
با بالا رفتن سن، پوست نازک‌تر می‌شود و توانایی آن برای ترمیم خود کاهش می‌یابد، که این موضوع خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش می‌دهد.
بیماری‌های مزمن
افرادی که بیماری‌های مزمنی مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر هستند. این بیماری‌ها ممکن است جریان خون را کاهش داده و فرآیند بهبودی را کند کنند.
علائم زخم بستر
زخم بستر در مراحل مختلف توسعه می‌یابد و به طور معمول از یک قرمزی ساده شروع می‌شود که به مرور زمان به زخم‌های عمیق‌تر تبدیل می‌شود. علائم آن به شرح زیر است:
مرحله 1: پوست ممکن است قرمز، حساس و گرم شود. این ناحیه ممکن است احساس درد یا سوزش داشته باشد.
مرحله 2: پوست آسیب دیده و ممکن است به شکل تاول یا بریدگی دیده شود.
مرحله 3: پوست آسیب دیده عمیق‌تر می‌شود و به بافت‌های زیرین مانند عضلات و بافت چربی آسیب می‌زند.
مرحله 4: زخم به بافت‌های عمیق‌تر از جمله استخوان‌ها و مفاصل نفوذ می‌کند.
پیشگیری از زخم بستر
پیشگیری از زخم بستر بسیار مهم‌تر از درمان آن است. برخی از روش‌های موثر برای پیشگیری عبارتند از:
تغییر وضعیت بدن: افرادی که قادر به حرکت نیستند باید هر دو ساعت یکبار وضعیت خود را تغییر دهند. این تغییر وضعیت باید به گونه‌ای باشد که فشار از نواحی آسیب‌پذیر مانند کمر، پاشنه‌ها و باسن برداشته شود.
استفاده از لوازم راحتی: استفاده از تشک‌های ضد فشار، بالشتک‌های هوایی و لوازم مخصوص می‌تواند فشار را بر روی نواحی مختلف بدن کاهش دهد.
مراقبت از پوست: شستشوی مرتب پوست با صابون‌های ملایم و خشک کردن آن به طور کامل، جلوگیری از تماس با رطوبت و سایش از جمله اقدامات پیشگیرانه مهم است.
تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی به بهبود سلامت پوست و افزایش قدرت ترمیم آن کمک می‌کند.
ورزش و فعالیت بدنی: در صورت امکان، انجام تمرینات و حرکات سبک می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش خطر ابتلا به زخم بستر کمک کند.
درمان زخم بستر
درمان زخم بستر بسته به شدت آن متفاوت است و معمولا شامل مراحل مختلفی است. به این ترتیب گاهی ممکن است افراد از از همراه بیمار در بیمارستان استفاده کنند تا زودتر مداوا شوند:
تمیز کردن زخم: اولین قدم در درمان زخم بستر، تمیز کردن صحیح آن است. این کار باید با دقت انجام شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود. استفاده از بانداژ‌ها و پماد‌ها: برای محافظت از زخم و کمک به بهبود آن، از بانداژ‌های مخصوص یا پماد‌های آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود.
جراحی: در برخی از موارد شدید، ممکن است جراحی برای برداشتن بافت مرده و ترمیم نواحی آسیب‌دیده لازم باشد.
درمان‌های تخصصی: برخی از بیماران ممکن است نیاز به درمان‌های خاص مانند درمان‌های فشار منفی یا استفاده از دستگاه‌های مخصوص برای تسریع روند بهبودی داشته باشند.
مراقبت‌های حمایتی: بیماران ممکن است نیاز به مراقبت‌های ویژه در بیمارستان داشته باشند. در این شرایط، تغییر وضعیت بدن، تغذیه مناسب و استفاده از تجهیزات درمانی به تسریع روند بهبود کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
زخم بستر یک مشکل جدی است که می‌تواند به راحتی پیشگیری شود. با مراقبت‌های منظم و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توان از ایجاد زخم بستر جلوگیری کرد. در صورت بروز این مشکل، درمان به موقع و مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند و از عواقب جدی‌تر جلوگیری نماید. از این رو، آگاهی از علل، پیشگیری و درمان این زخم‌ها برای مراقبان و بیماران بسیار ضروری است.
وظیفه پرستار بیمار ام اس در تهران چیست؟
دومین مطلب آزمایشی من
اولین مطالب آزمایشی من